Tối qua, trên đường đi làm về, em ghé ngang một tiệm tạp hóa quen để mua vài món lặt vặt. Đối diện đó là một quán ăn nhỏ, chẳng nổi bật gì nhưng lại khá đông khách. Em đang lúi húi chọn đồ thì bất chợt nghe tiếng trẻ con khóc nức nở. Tiếng khóc vừa uất nghẹn vừa van nài:
“Bố ơi, bố đừng đánh con nữa… con đau lắm rồi…”
Trước mặt đứa bé là người đàn ông cao lớn, dáng người to vạm vỡ. Ông không ngừng quát tháo, giọng gằn đầy giận dữ. Không dừng ở đó, ông liên tục vung tay đánh, tát tới tấp vào mặt và người con nhỏ khiến em sững người. Thằng bé nhỏ xíu, vừa lau nước mắt vừa run rẩy lau bàn ghế, cố dằn tiếng nấc nghẹn trong cổ họng.
Bà chủ tiệm tạp hóa nhìn cảnh đó thở dài. Rồi bà cất giọng, không to nhưng đủ để em nghe rõ:
“Mấy năm nay, cứ mỗi lần con cái làm sai là ông ấy lại lôi ra đánh tới tấp như vậy. Có lần còn phang con bằng cả cán chổi.”
Người khác chen vào, bảo rằng chắc đứa nhỏ nghịch ngợm nên bị phạt. Nhưng bà chủ tiệm gắt nhẹ:
“Trẻ con mà! Dạy con là dạy, chứ không phải đánh đập. Mà đánh riết, tụi nhỏ nó đần ra hết, học hành không vô, đầu óc chẳng sáng nổi đâu.”
Em nghe mà nghẹn. Nhìn thằng bé co ro trong góc quán, nước mắt em cũng dâng lên. Về tới nhà, hình ảnh đó vẫn ám ảnh trong đầu. Và đau lòng nhất là lúc em nhận ra… mình cũng không khá hơn gì ông bố kia.
Có khác chăng là em đánh con ít hơn. Là em dùng roi vào mông thay vì vào mặt. Là em gằn giọng mỗi khi con làm sai. Là em cùng chồng – một người bố luôn nghiêm khắc – đã tạo ra một môi trường khiến con dần co cụm, lầm lì và khép mình. Chồng em nói rằng con chẳng lanh lẹ như những đứa trẻ cùng tuổi. Con chậm hiểu, lơ đễnh và ngày càng lì lợm. Em biết là đúng… và có khi, lỗi chính là ở cách dạy của chúng em.
Em từng nghĩ dạy con bằng roi vọt là nghiêm khắc. Em từng tưởng đó là cách để con sợ mà ngoan. Nhưng giờ thì em hiểu… sự sợ hãi chưa bao giờ tạo ra một đứa trẻ hiểu chuyện. Nó chỉ tạo ra những đứa trẻ lặng lẽ chịu đựng, giấu cảm xúc, thu mình vào trong mà thôi.
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng những đứa trẻ bị đánh đòn thường xuyên sẽ có ít chất xám hơn ở một số vùng não nhất định. Điều này ảnh hưởng đến chỉ số IQ, khả năng xử lý thông tin và ra quyết định. Và khi lớn lên, những đứa trẻ đó sẽ khó có khả năng thành công trong học tập, công việc, và thậm chí là trong các mối quan hệ.
Có lẽ vì vậy mà những đứa trẻ càng bị đánh thì càng chậm hiểu. Bởi thay vì được dạy để hiểu vấn đề, các con chỉ học cách sợ và né tránh.
Giờ đây, em chỉ muốn gửi đến chính mình – của ngày hôm qua, và gửi đến cả những người bố mẹ vẫn đang còn vung roi với con – một lời nhắn nhủ chân thành:
Dạy con không thể dùng đòn roi. Đòn roi chỉ làm đau thân thể, nhưng vết hằn trong lòng con mới là điều khiến trái tim trẻ thơ tổn thương sâu sắc nhất.
Tình yêu thương, sự kiên nhẫn và hiểu con mới là cách nuôi dạy hiệu quả. Một đứa trẻ được yêu thương sẽ không cần bị đánh để trở nên ngoan ngoãn. Một đứa trẻ được tôn trọng sẽ tự học cách tôn trọng người khác.
Hy vọng những bố mẹ đọc được những dòng này sẽ cùng em bước tiếp trên hành trình làm cha mẹ – bằng trái tim nhiều hơn là bàn tay. Vì con xứng đáng nhận được những điều đẹp nhất từ người lớn chúng ta… không phải là roi vọt.