Sau khi sinh, sản dịch là lượng máu, chất nhầy và mô từ niêm mạc tử cung được cơ thể tống ra ngoài để làm sạch buồng tử cung. Tuy nhiên, không phải sản phụ nào cũng đẩy được sản dịch một cách thuận lợi. Trong nhiều trường hợp, tử cung co bóp kém khiến sản dịch bị ứ đọng, gây ra tình trạng gọi là bế sản dịch
Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này và hướng xử lý kịp thời để bảo vệ sức khỏe mẹ sau sinh
Sinh mổ làm suy giảm khả năng co bóp của tử cung
Ở những mẹ sinh mổ, cơ thể thường mất nhiều máu và thời gian phục hồi lâu hơn so với sinh thường. Vết mổ làm giảm hiệu quả của những cơn co bóp tự nhiên của tử cung, khiến sản dịch khó được tống ra ngoài hoàn toàn
Do ít có cơ chế co bóp mạnh như sau sinh thường, sản phụ sinh mổ cần theo dõi kỹ dấu hiệu ứ sản dịch, đặc biệt trong những ngày đầu hậu sản
Mất máu nhiều trong quá trình sinh nở
Khi sản phụ mất máu quá nhiều trong chuyển dạ, cơ thể có thể phản ứng bằng cách giảm trương lực tử cung, làm tử cung co bóp yếu hoặc chậm hơn bình thường. Đây là một nguyên nhân phổ biến khiến sản dịch không được đẩy ra ngoài hiệu quả
Trường hợp tử cung mất trương lực nghiêm trọng, sản dịch có thể bị giữ lại trong buồng tử cung, gây nhiễm trùng nếu không được phát hiện sớm
Biến chứng trong quá trình sinh
Các trường hợp sinh khó như thai to, đa thai, đa ối hoặc chuyển dạ kéo dài đều khiến tử cung phải làm việc quá sức. Điều này dễ dẫn đến tình trạng mệt mỏi tử cung, giảm hiệu quả co bóp sau sinh và dẫn đến bế sản dịch
Sản phụ có yếu tố nguy cơ này cần được theo dõi hậu sản sát sao để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường
Hạn chế vận động và chăm sóc hậu sản chưa đúng cách
Sau sinh, nhiều mẹ bỉm có xu hướng nằm nhiều, ngại vận động. Tuy nhiên, ít di chuyển làm máu lưu thông chậm, tử cung khó co lại về vị trí ban đầu và dẫn đến ứ đọng sản dịch
Việc vệ sinh vùng kín không sạch sẽ, không thay băng vệ sinh thường xuyên cũng có thể tăng nguy cơ nhiễm khuẩn tử cung, làm cản trở quá trình co bóp và đẩy sản dịch
Tử cung co bóp kém có nguy hiểm không
Tình trạng sản dịch bị giữ lại trong tử cung nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng, viêm nội mạc tử cung, rối loạn đông máu, thậm chí phải cắt bỏ tử cung để bảo toàn tính mạng
Đây là biến chứng hậu sản không hiếm gặp nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu mẹ nhận biết sớm các dấu hiệu như:
-
Dịch sản ra ít bất thường hoặc không ra
-
Bụng dưới căng tức, đau âm ỉ, có thể sờ thấy khối cứng
-
Sốt nhẹ hoặc sốt cao không rõ nguyên nhân
-
Cơ thể mệt mỏi, chóng mặt
Ngay khi có những dấu hiệu kể trên, mẹ nên đến cơ sở y tế để được siêu âm, kiểm tra và xử lý kịp thời
Cách giúp tử cung co bóp tốt hơn và tống sản dịch hiệu quả
-
Cho bé bú mẹ càng sớm càng tốt: hành động bú mút của bé sẽ kích thích tuyến yên tiết oxytocin, giúp tử cung co bóp hiệu quả hơn
-
Vận động nhẹ nhàng sau sinh, không nằm bất động quá lâu
-
Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, thay băng thường xuyên
-
Ăn thực phẩm lợi sản dịch như rau ngót, rau dền, ngải cứu
-
Uống đủ nước và giữ tâm lý thoải mái trong thời gian hậu sản
Lời kết
Giai đoạn hậu sản là thời điểm quan trọng để phục hồi sức khỏe của mẹ sau sinh. Tình trạng tử cung co bóp kém và không đẩy sản dịch ra ngoài nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời có thể để lại hậu quả nghiêm trọng
Mẹ cần chủ động lắng nghe cơ thể, theo dõi dấu hiệu bất thường và duy trì chế độ chăm sóc hậu sản hợp lý để phòng ngừa biến chứng
Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ sản dịch bị ứ đọng, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra càng sớm càng tốt. Sức khỏe và sự hồi phục an toàn của mẹ chính là nền tảng cho hành trình chăm con khỏe mạnh sau này