Áp lực nuôi con bằng sữa mẹ có thể khiến trẻ sơ sinh đối mặt với nguy cơ đói triền miên

Có lẽ đã đến lúc cần thay đổi suy nghĩ từ “sữa mẹ là tốt nhất” thành “cho con bú đủ mới là tốt nhất”. Bởi vì nếu không, sẽ còn rất nhiều em bé sơ sinh có nguy cơ rơi vào tình trạng đói triền miên, thậm chí “chết đói” theo đúng nghĩa đen.

Sữa mẹ có vô vàn lợi ích, điều này đã được khẳng định trong hàng loạt tài liệu y khoa. Tuy nhiên, áp lực phải nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ lại đang trở thành gánh nặng đè lên vai không ít bà mẹ sau sinh. Thậm chí, sự khắt khe mà những người mẹ dùng sữa công thức từng gánh chịu, so ra còn dễ thở hơn áp lực vô hình mà những bà mẹ cố gắng nuôi con bằng sữa mẹ phải đối mặt.

Không phải ai cũng đủ may mắn để có sữa ngay sau sinh. Không phải ai cũng có thể sản sinh dòng sữa dồi dào, phun ra ào ạt mỗi khi con bú. Rất nhiều bà mẹ, trong đó có cả tôi, đã phải chiến đấu từng ngày để có thể duy trì dòng sữa cho con. Khi bản thân đang nỗ lực từng giờ từng phút, những lời nhắc nhở từ gia đình, từ cộng đồng, từ bạn bè về giá trị của sữa mẹ đôi khi lại trở thành một tảng đá lớn đè nặng thêm trên vai người mẹ.

Tôi chỉ xin một điều giản dị, đó là làm ơn hãy ngừng gây áp lực cho những người mẹ như chúng tôi.

Nuôi con bằng sữa mẹ là điều lý tưởng. Nhưng khi đã cố gắng hết sức mà sữa vẫn không đủ thì đó không còn là lựa chọn lý tưởng nữa, mà trở thành cuộc chiến khốc liệt. Khi em bé không bú đủ, hậu quả không chỉ là đói tạm thời mà có thể dẫn đến hạ đường huyết, vàng da, mất nước, và nặng nề hơn là tổn thương não. Liệu có mấy ai từng nghĩ đến những hệ lụy đáng sợ đó?

Thay vì chỉ tập trung vào việc khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ, chúng ta cần quan tâm sâu sắc hơn đến một điều quan trọng hơn cả. Đó là đảm bảo rằng em bé đang được bú đủ, bú no và bú đúng cách.

Tôi từng đọc một câu chuyện khiến mình thực sự bàng hoàng. Một bà mẹ hoàn toàn khỏe mạnh, sinh thường và mẹ tròn con vuông. Em bé được tiếp xúc da kề da với mẹ ngay sau sinh và được cho bú theo đúng lịch trình mỗi ba giờ, mỗi cữ khoảng hai mươi đến ba mươi phút. Mọi việc diễn ra hoàn toàn bình thường, không ai lường trước được điều gì sẽ xảy ra.

Sau khi về nhà, em bé bắt đầu khó chịu và bú nhiều hơn, đặc biệt là vào buổi tối. Sau mỗi lần bú, bé vẫn quấy khóc và chỉ nín khi mẹ tiếp tục đưa ti vào miệng. Đến sáng hôm sau, em bé trở nên im lặng bất thường. Bé không còn khóc nữa. Tình trạng này kéo dài đến hết ngày thứ ba kể từ khi xuất viện. Khi được đưa trở lại bệnh viện, các bác sĩ phát hiện bé đã mất mười lăm phần trăm trọng lượng so với lúc sinh, dù số lần thay tã vẫn đều đặn.

Kết quả cho thấy bé không nhận được đủ lượng sữa cần thiết. Bác sĩ nhi khoa cho biết, người mẹ có thể sử dụng sữa công thức bổ sung hoặc chờ vài ngày nữa để sữa về. Vợ chồng chị quyết định cố gắng thêm một ngày. Nhưng khi đến gặp chuyên gia tư vấn, họ mới phát hiện một sự thật đau lòng rằng thứ mà em bé bú suốt ba ngày qua không phải là sữa. Người mẹ không hề có sữa như chị vẫn nghĩ.

Khi dùng máy hút sữa để kiểm tra, chị càng bàng hoàng hơn vì hoàn toàn không có giọt sữa nào. Chị chỉ có thể run rẩy hình dung lại ba ngày qua, con chị đã đói đến mức nào mà chị không hề hay biết. Khi em bé không còn phản ứng, bác sĩ buộc phải đổ sữa vào miệng để kích thích tỉnh lại. Nhưng sau đó bé lại lịm đi. Kết luận từ bệnh viện là em bé bị hạ đường huyết nghiêm trọng, mất nước trầm trọng và vàng da nặng. Dù được điều trị kịp thời, tổn thương đã xảy ra với não bộ.

Em bé hiện đã sáu tuổi và được chẩn đoán mắc rối loạn phổ tự kỷ, rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn xử lý cảm giác, chỉ số IQ thấp, khả năng vận động chậm, thỉnh thoảng co giật do tổn thương vùng ngôn ngữ não.

Điều đáng lo ngại hơn nữa là trường hợp này không hề hiếm. Theo một nghiên cứu, trong số 280 bà mẹ có ý định cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ, có đến 22 phần trăm bị chậm sữa sau sinh. Điều này đồng nghĩa với việc hơn một trong năm trẻ sơ sinh có nguy cơ không được bú đủ và có thể gặp phải biến chứng nghiêm trọng vì đói.

Người mẹ trong câu chuyện kể trên chính là Tiến sĩ Christie del Castillo-Hegyi, người đồng sáng lập tổ chức FED. Đây là tổ chức hoạt động với mục tiêu bảo vệ quyền được nuôi con an toàn của các bà mẹ, chống lại việc tạo áp lực với mẹ nuôi con bằng sữa mẹ, đặc biệt trong những trường hợp mẹ không có đủ sữa.

Một số hướng dẫn quan trọng từ tổ chức này giúp mẹ phát hiện sớm tình trạng không đủ sữa như sau:

Trước tiên, mẹ nên tập thói quen hút sữa mỗi ngày để kiểm tra xem mình có đang sản xuất đủ sữa hay không. Việc hút sữa đều đặn cũng sẽ giúp kích thích sữa tiết ra nhiều hơn.

Tiếp theo, nên theo dõi cân nặng của trẻ hai lần mỗi ngày cho đến khi bé bắt đầu tăng cân ổn định.

Cân trẻ trước và sau mỗi lần bú trong khoảng thời gian từ 32 đến 96 giờ sau sinh để biết bé có thực sự bú đủ hay không.

Kiểm tra định kỳ các chỉ số bilirubin và glucose trong máu trẻ để phát hiện nguy cơ vàng da hay hạ đường huyết.

Giáo dục cha mẹ hiểu rằng nếu sữa mẹ không đủ, trẻ có thể bị mất nước, hạ đường huyết và ảnh hưởng đến não bộ. Đây là điều cần nhận thức rõ ràng, không thể xem nhẹ.

Cuối cùng, mẹ cần thay đổi tư duy. Khi cần thiết, việc bổ sung sữa công thức không phải là điều gì xấu hổ hay thất bại. Ngược lại, đó có thể là cách tốt nhất để đảm bảo con được sống, được phát triển khỏe mạnh.